Γεωτουρισμός είναι μορφή βιώσιμου τουρισμού υπαίθρου, η οποία βασίζεται στο γεωλογικό και γεωμορφολογικό χαρακτηρισμό των γεωτόπων τουριστικών προορισμών και στην γεωδιατήρηση και την ερμηνεία του αβιοτικού περιβάλλοντος και έχει ως κίνητρο την εμπειρία, την γνώση και την απόλαυση της γεωποικιλότητας και της γεωκληρονομιάς. Αυτές εντοπίζονται, ενδεικτικά, σε θέσεις γεωλογικού ενδιαφέροντος με γεωμορφολογικά μνημεία και σχηματισμούς, από απολιθωμένα βάση, ενεργά ηφαίστεια, σπήλαια και φαράγγια, γεωλογικά ρήγματα και γεωπάρκα και περιλαμβάνουν ήπιες δραστηριότητες περιήγησης και απολαύσεις του τοπίου, καθώς και δραστηριότητες επιστημονικού και εκπαιδευτικού χαρακτήρα, προωθούν περαιτέρω την περιβαλλοντική εκπαίδευση και τη διαχείρηση του φυσικού περιβάλλοντος με βιώσιμο τρόπο, Υπό το πρίσμα μιας ολοκληρωμένης διαχειριστικής προσεγγίσεις που προάγει την τοπική ανάπτυξη οικονομικά και πολιτιστικά, ως βιώσιμο για τουρισμός.
Γεωπάρκο είναι η οριοθετημένη περιοχή ιδιαίτερου γεωλογικού, οικολογικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος, σπανιότητας και κάλλους, στην οποία προστατεύεται γεωλογική κληρονομιά και εξυπηρετεί δε ερευνητικούς,εκπαιδευτικούς και τουριστικούς σκοπούς. Ένας γεώτοπος με μοναδική η εξέχουσα εμφάνιση γεωποικιλότητας σε παγκόσμιο επίπεδο καλείται Γεωλογικό Φυσικό Μνημείο και παρουσιάζει τουριστικό η επιστημονικό ενδιαφέρον.
Ο γεωτουρισμός είναι μια εναλλακτική μορφή τουρισμού με κίνητρο την εμπειρία, την γνώση και την απόλαυση της γεωποικιλότητας και της γεωκληρονομιάς, βασικά δε στοιχεία για την ανάπτυξη του γεωτουρισμού αποτελούν ο γεωλογικός χαρακτηρισμός των γεωτόπων, των τουριστικών προορισμών και η γεωδιατήρηση. Για να αποτελέσει ο γεωτουρισμός μια βιώσιμη επιλογή πρέπει ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη των τουριστικών υποδομών, να εστιάζονται σε κριτήρια περιβαλλοντικής, κοινωνικής και πολιτιστικής βιωσιμότητας, έτσι ώστε να διασφαλίζεται ότι δεν θα διαταραχθεί από την διακίνηση τουριστών ούτε το φυσικό περιβάλλον, ούτε η κοινωνικοπολιτιστική δομή των κοινοτήτων υποδοχής από την μεταλλευτική περιήγηση σε τόπους με μεταλλευτική ιστορία και κουλτούρα.
Οι γεώτοποι αποτελούν αυτοτελείς γεωλογικές θέσεις, όπου η ιστορία της γης, η εξέλιξη της ζωής και η μορφή του περιβάλλοντος τεκμηριώνονται με τον πλέον χαρακτηριστικό τρόπο, πρόκειται δηλαδή για διακριτές γεωμορφές μεγάλης γεωλογικής, γεωμορφολογικής, αισθητικής, οικολογικής και ιστορικής σημασίας.
Η γεωποικιλότητα είναι ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στους ανθρώπους, στα τοπία και τον πολιτισμό, δηλαδή η ποικιλία των γεωλογικών περιβαλλόντων, τα πετρώματα, τα ορυκτά, τα απολιθώματα και τα εδάφη που προσφέρουν τις προϋποθέσεις για τη ζωή στη γη. Τόσο η βιοποικιλότητα όσο και η γεωποικιλότητα είναι ζωτικής σημασίας για την ολιστική διατήρηση της φύσης.
Η τουριστική γεωλογία ασχολείται με την εφαρμογή της βιολογικής γνώσης για την προώθηση οικοτουριστικών δραστηριοτήτων μέσω μιας συστηματικής έρευνας και γεωλογικού χαρακτηρισμού νέων και ήδη υφιστάμενων τουριστικών προορισμών, τα τουριστικά δε πακέτα που προκύπτουν από αυτές τις προσπάθειες καλούνται γεωτουριστικές δραστηριότητες, ενώ ο γεωτουρισμός προάγει την τοπική βιώσιμη ανάπτυξη ως βιώσιμος γεωτουρισμός. Η ελληνική γη διαθέτει αναρίθμητα τοπία Γεωλογικού ενδιαφέροντος όπως ενεργά ηφαίστεια, σπήλαια, θεαματικά φαράγγια, γεωλογικά ρήγματα και σπάνια πετρώματα, απολιθώματα και ορυκτά.
Στην Ελλάδα, τα τελευταία χρόνια, υφίσταται αρκετή κινητικότητα για την ανάδειξη της γεωλογικής κληρονομιάς και την διαχείριση των γεωτόπων, κυρίως μέσω του έργου ΑΕΓΜΕ, έργο που αφορά μια προσπάθεια συστηματικής καταγραφής γεωτόπων με κριτήρια την γεωεπιστημονική, εκπαιδευτική η τουριστική τους αξία, ταυτοποίηση γεωδιαδρομών, ανάδειξη και ένταξη γεωπάρκων στο παγκόσμιο και ευρωπαϊκό δίκτυο, επιλογή περιοχών ως δυνητικών γεωπάρκων με ένα ενδιαφέρον σύστημα GIS που παρουσιάζει γεωχωρικά δεδομένα και πληροφορίες για τα ευρωπαϊκά και ελληνικά γεωπάρκα και τις ελληνικές γεωδιαδρομές και γεωτόπους.
Το ΑΕΓΜΕ έχει εκπονήσει μελέτες με σκοπό την καταγραφή των βιολογικών στοιχείων σε ορισμένες περιοχές, τα οποία αντιπροσωπεύουν σημαντικές στιγμές στην ιστορία της γης, όπως ηφαιστειακά πετρώματα, μεταλλοφόρες περιοχές, παλιές και νέες μεταλλευτικές δραστηριότητες, γεωθερμία, ρήγματα, απολιθωματοφόροι ορίζοντες, σπήλαια, γεωμορφές κι άλλα, τα οποία συνθέτουν την γεωλογική ιστορία κάθε περιοχής όπως στη Μήλο με 250 γεωσημεία και γεωτόπους που συνδέουν 12 γεωδιαδρομές και στην Πάρο στα αρχαία λατομεία μαρμάρου Μαραθίου.
Στρατηγική διατήρησης των πόρων και περιορισμού του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, καθώς ο γεωτουρισμός θα γίνεται με τρόπο ώστε να ελαχιστοποιείται όσο το δυνατό η χρήση των φυσικών πόρων, να μειώνεται η παραγωγή των αποβλήτων και να προωθείται η χρήση βιώσιμων πηγών μεταφοράς με νέες αναπτυξιακές ευκαιρίες, κατάλληλες για το περιβάλλον και τον τοπικό χαρακτήρα της περιοχής για διατήρηση και αναβάθμιση της γεωλογικής κληρονομιάς με συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας.
Συμβάλλοντας στην τοπική οικονομία και προωθώντας την τοπική απασχόληση, χρησιμοποιώντας τοπικά προϊόντα οι δεξιότητες και δημιουργώντας νέες υπεραξίες. Η διατήρηση και ανάδειξη τοπικής κληρονομιάς σε τουριστικό προϊόν, απαιτεί ανθρώπινο δυναμικό υψηλής κατάρτισης, ενώ παράλληλα αξιοποιεί την τοπική παραδοσιακή τεχνογνωσία. Οι δραστηριότητες αυτές πρέπει να βασίζονται στα εγγενή χαρακτηριστικά της περιοχής, ενθαρρύνοντας την εκτίμηση και απόλαυση της γεωλογικής, φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς και απαιτώντας ανάπτυξη με βάση συγκεκριμένες προδιαγραφές ποιότητας και αυθεντικότητας για ανθεκτικό τουρισμό τεσσάρων εποχών ανταποκρινόμενο στην σύγχρονες απαιτήσεις του τουρίστα, με στρατηγικό σχεδιασμό και την δέουσα προβολή διεθνώς.